Een fistel; wat is het en wat kun je eraan doen?

Om een anale fistel te behandelen, wordt vaak een Seton drainage aangelegd: een draadje dat door de fistel heen loopt en via de anus weer naar buiten komt. Dat draadje draag je minstens drie maanden en dat kan een behoorlijke impact hebben op je seksleven. Onze chirurgen horen regelmatig de vraag: kan ik wel gewoon vrijen?

We zien steeds meer mensen met een fistel op het spreekuur. Niet dat fistels opeens veel vaker voorkomen, nee, mensen weten onze kliniek gewoon steeds beter te vinden. Fistels komen vaker voor bij mannen en zijn het gevolg van een perianaal abces. Een abces ontstaat wanneer een van de anale klieren ontstoken raakt. Een abces is een holte met pus dat een weg naar buiten zoekt. Op die manier ontstaat een gangetje tussen de endeldarm en de huid van de bil. Dit gangetje noemen we een fistel. Zo’n 30% van de mensen die ooit een perianaal abces heeft gehad, ontwikkelt een fistel. Dat is dus een behoorlijk groot percentage!

Toch lopen mensen met een fistel vaak lang door voordat ze naar de dokter gaan. Een abces is pijnlijk, dan ga je heus wel hulp zoeken, hoe gênant het probleem ook is. Maar een fistel geeft veel minder pijnklachten. Zo’n gangetje kan wel wat lekkage geven: er kan vocht, een beetje bloed, pus en soms ook wat ontlasting door ontsnappen. Dat is vervelend natuurlijk, maar blijkbaar niet zó erg dat je ervoor naar de huisarts gaat. Veel mensen wachten af in de hoop dat het over gaat…

Maar helaas: een fistel gaat vrijwel nooit vanzelf over. Als je er niets aan laat doen, wordt het vanzelf weer pijnlijk en kan de huid geïrriteerd raken. We horen ook vaak dat patiënten langdurig een zeurende pijn hebben. Daarbij schamen ze zich ook dat er een wondje zit in dat gebied. Mensen voelen zich daardoor geremd in hun seksuele leven. En dat kunnen we ons heel goed voorstellen.

Ons advies is dus: loop er niet mee door maar zoek hulp. Een fistel behandelen is best complex. Het kan op verschillende manieren en geeft geen 100% garantie. Een oppervlakkige fistel kunnen we operatief verwijderen (fistulectomie). Je legt de fistel dan als het ware open waardoor een wond ontstaat. Het duurt een aantal weken voordat die genezen is. Voor een oppervlakkige fistel is dit vaak de oplossing en tot de dag van vandaag is een operatie de gouden standaard.

Bij een complexe fistel leggen we liever een Seton aan. Er wordt dan een touwtje door de fistel en de anus heen geleid. De uiteinden knopen we aan elkaar zodat je een lus krijgt. Dit draadje laat je tenminste drie maanden zitten. Je staat er dus mee op en gaat ermee naar bed - en het zit er ook als je wilt vrijen. Meestal bespreken we dit soort details niet standaard tijdens het eerste consult. Maar in de loop van het behandeltraject ontstaat een vertrouwensband. En dan wordt de vraag vaak toch op tafel gelegd: “Dokter, kan ik eigenlijk wel gewoon vrijen met dat draadje?”